Het voorkooprecht
Het voorkooprecht is een wettelijk recht dat wordt toegekend aan bepaalde overheidsinstanties (zoals gemeenten, provincies, de staat of openbare instellingen), waarmee zij zich met voorrang kunnen opwerpen als koper van een onroerend goed dat te koop wordt aangeboden, vóór elke andere kandidaat-koper, en dit met het oog op het algemeen belang.
Dit recht wordt uitgeoefend in vooraf bepaalde zones, zogenaamde voorkoopzones, die vaak zijn vastgelegd in het kader van een gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP), een beschermingsplan of een zone voor uitgesteld beheer (zone d’aménagement différé - ZAD). Het stelt de overheid in staat om haar aankoopbod te laten gelden in plaats van dat van de beoogde koper, op voorwaarde dat de wettelijk bepaalde termijnen en procedures worden nageleefd.
Het voorkooprecht kan worden uitgeoefend om verschillende redenen van openbaar belang, zoals:
-
de bouw van sociale woningen,
-
de aanleg van collectieve voorzieningen (scholen, bibliotheken, crèches, enz.),
-
de bescherming van erfgoed of milieu,
-
stedelijke herinrichting.
De uitoefening van het voorkooprecht mag echter niet zonder rechtvaardiging of op willekeurige wijze gebeuren. De verkoper behoudt een beroepsmogelijkheid, vooral indien hij van oordeel is dat het goed ondergewaardeerd werd of dat het project van de overheid niet voldoet aan de wettelijke voorwaarden.
Samengevat is het voorkooprecht een instrument voor grondregulering waarmee de overheid kan tussenkomen op de vastgoedmarkt om het grondgebruik te sturen in functie van het algemeen belang.
